گذری به تاریخ مددکاری اجتماعی

نگاهی به تاریخ مددکاری اجتماعی در ایران و جهان نشان می دهد که مددکاران متناسب با شرایط جامعه طرح های مداخله خود رابرای بهبود کیفیت زندگی مردم تعریف می کنند. برای مثال تا قبل از دهه 1960 نقش مدافع در حرفه مددکاری اجتماعی جایگاهی نداشت. اما امروزه کاربرد این نقش در مددکاری اجتماعی بویژه در مددکارانی که در سیستم قضایی کار می کنند متداول است.

 در دهه 1340 و 1350  مددکاران اجتماعی در ایران در زمینه تنظیم خانواده نقش قابل توجهی داشتند اما امروزه این نقش به حاشیه رانده شده است.

سال 2013 دانشگاه تنسی امریکا دوره آموزشی مددکاری دامپزشکی را برگزارکرد! خوب برای ماکمی قریب است اما شرایط اجتماعی جامعه امریکا زمینه رابرای فعالیت مددکاران دراین حوزه فراهم کرده است.

بطورکلی می توان گفت که تغییرات اجتماعی و فرهنگی، قلمروهای جدیدی برای حرفه مددکاری اجتماعی بوجودمی آورد.

افزایش نرخ پرونده های قضایی و بالا رفتن نرخ خشونت خانگی ،طلاق و... در چندسال گذشته ضرورت بکارگیری مددکاران اجتماعی درنیروی انتظامی در کشور را فراهم کرد و دیدید که به سرعت مراکز مددکاری و مشاوره در پاسگاه ها ایجاد وتوسعه یافت.

جامعه ایرانی جامعه ای جوان است چنان که طبق سرشماری انجام شده درسال 1390  میانگین سنی جمعیت 29.86 سال بوده است. و 32  درصد ازآنان درگروه سنی 29-15 سال یا به عبارتی سن جوانی قرار دارند.ازطرفی جوانان بیشترین قربانیان تصادفات رانندگی درایران می باشند. همچنین نرخ ایرانیان استفاده کننده از وسایط نقلیه مانند موتورسیکلت و خودروی سبک در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته به طوری که این رقم درسال 1390 به شصت و پنج درصد رسیده است! کنارهم قرار دادن این داده ها ما را به سمتی رهنمون می کند که تصادفات رانندگی به طور مستقیم و غیرمستقیم برروی شاخص های توسعه و سلامت کشور ایران تاثیر می گذارد، ازسویی منجربه فوت، ناتوانی و معلولیت شمار زیادی ازافراد می گردد و ازسویی دیگر مشکلات و مسائل اجتماعی ویژه ای را برای اقشار مختلف به بارمی آورد که نیازمند توجه برنامه ریزان اجتماعی و مددکاران به این موضوع مهم می باشد.

نگاهی به تعریف کمیسیون عمل انجمن ملی مددکاران اجتماعی آمریکا در سال 1958 از مددکاری اجتماعی راه را برای ما در امر پیشگیری ازتصادفات روشن می کند :
مددکاری اجتماعی هنری است برگرفته از ارزش ها، اهداف، دانش و روش ها که به افراد ، گروه ها و جوامع در جهت حل مشکلات شان کمک و یاری می رساند و به دنبال تأمین سه هدف عمده است که عبارتند از:

1- کمک به افراد، گروه ها و جوامع در شناسایی مشکلات خود، علل بروز آن و حل این مشکلات که در بیشتر مواقع بر اثر عدم هماهنگی میان افراد و محیط شان به وجود می آید.
2- مشخص کردن موقعیت های مشکل آفرین میان افراد، گروه ها و محیط به منظور پیشگیری از وقوع آن ها.
3- مددکاری اجتماعی علاوه بر دنبال کردن این اهداف درمانی و پیشگیرانه، در پی یافتن، شناسایی و تقویت حداکثر توان بالقوه افراد، گروه ها و اجتماعات نیز می باشد.

با توجه به دومین هدفی که برای مددکاری اجتماعی در این تعریف یاد شده است، می توان گفت تصادفات رانندگی از جمله موقعیت های مشکل آفرین جامعه ایران هستند، و مددکاران به عنوان یکی از افراد تأثیر گذار در این موقعیت ها، وظیفه دارند افراد، گروه ها و جوامع را نسبت به چنین موقعیت مشکل زا آگاه سازند و بنیان گذار حرکتی نو در جامعه خود باشند. این مقوله مربوط به سلامت عمومی جامعه است،حیطه ای که شاید ما مددکاران بتوانیم نقشی بارز و تأثیرگذار در آن ایفا کنیم.

سیدمحمدحسین جوادی - مددکاراجتماعی