يکی از مهارتهای اصلی برای تصميم گيری و حل مسئله می باشد و ما را قادر می سازد تا به امکانات و احتمالات بيشتری بيانديشيم و فراتر از تجربيات شخصی خود نگاه کنيم. منظور از تفکر خلاق یعنی توانایی آفريدن، بوجود آوردن،  توانائی ديدن چيزی به شيوه ای  نو، انعطاف پذیر بودن و فراتر از اطلاعات گام برداشتن است. هدف اصلی در مهارت تفکر خلاق آن است که برای مسأله و مشکل مورد نظر راه حل های متعدد و فراوانی به دست آید و هنگامی که راه حل ها زیاد باشد، فرد می‌تواند بین آنها انتخاب کند و اگر راه حلی موثر و مفید نبود، به سراغ راه حل بعدی برود تا نتیجه بگیرد.

در آموزش مهارت تفکر خلاق  معمولا موارد زیر  مد نظر قرار میگیرد:

•    یافتن راه هایی برای بیان خود (ورای ارتباط کلامی)

•    یافتن افکار جدید در باره موقعیت ها

•     یافتن دانش جدید برای یادگیری از طریق خود آموزی

تفکر نقاد: تفکر نقاد یک فرایند شناختی هدفمند و سازمان دهی شده است که فرد از آن برای آزمون دقیق تفکر خود و دیگران و روش کردن برداشت و بهبود درک خود از وقایع استفاده می کند. در این مهارت، سعی میگردد افراد با بررسی افکار و عقايد خود و ديگران به درک بهتری ازمسائل دست می يابند.

چنانچه از اين تعريف برمی آيد اين مهارت در تصميم گيری ها بسيار ارزشمند وکمک کننده می باشد. فعاليت های مختلفی تفکر نقاد را شکل می دهد ازجمله:

- فعالانه فکر کردن: يعنی درمواجهه با موقعيت های تصميم گيری وانتخاب، فعالانه به گردآوری اطلاعات، بررسی احتمالات وامکانات پرداخته و با افراد باصلاحيت مشورت نماييم و راهکارهای مطرح شده را نقدکنيم. در اين شيوه بجای ساکن بودن و رفتارمنفعلانه خود شروع به تصميم گيری کرده و مسئوليت تصميم خود را برعهده می گيريم. درواقع بجای گريز از مشکلات به رويارويی موثر با آنها می پردازيم.

- هدفمند سوال کردن: برای بررسی دقيق موقعيت بايد بتوانيم سوالات مناسب ومرتبط زيادی طرح کنيم تا مسئله برايمان واضح و روشن شود. يکی ازمولفه های ارزشمند مهارت تفکر نقاد، پرسيدن سوالات مناسب است. سوالات مطرح شده بسته به موردتحت بررسی، ممکن است انواع گوناگونی داشته باشند مثلاً چرايی برای کشف علل، چگونگی برای درک ارتباطات علّی، ارزيابی کننده ياتحليلی وغيره. باتمرين درموقعيت های مختلف می توان به کاربری مناسب طرح سوالات دست يافت.

- ارزيابی اعتبار عقايد و افکار: قبل از پذيرش ايده ها بايد ازخود بپرسيم چه دلايل وشواهدی برای آن وجود دارد. به جای پذيرش بی چون وچرای نظراتی که عرضه می شود، بايدآنها را بررسی کنيم و سپس درباره رد يا پذيرش آنها تصميم بگيريم. دراين مرحله نيز ناگزيرازطرح وپاسخ به سوالات متعدد هستيم.

بعنوان مثال آيا نظری که ارائه شده با توان تخصصی يا تجربی فرد اظهار کننده همخوان است؟ آياتجربه ای که به آن استناد می شود تنها به يک شکل قابل تفسير است ؟ آياامکان تحريف يااشتباه وجودداشته ياخير؟

- مشاهده موقعيت ها از ديدگاه های مختلف و بررسی نظرات ديگران:گوش کردن به نظرات ديگران، توجه به ايده های جديد وارزيابی آنها نيز بخشی ديگر از مهارت های تفکر نقاد است.  بررسی دلايل وشواهد ديگران، بدون پذيرش بی چون و چرای آنها منجر به درک جامع تری از مساله مورد بررسی می شود و ما را در انتخاب بهتر، کمک می کند.