مددکاران در «پیشگیری از تصادفات رانندگی» به چه می اندیشند؟

« کمپین پیشگیری از تصادفات رانندگی با رویکرد مددکاری اجتماعی» عنوانی بود که در اواخر اسفندماه 1392 و بهار سال جاری، در بسیاری از سایت ها و منابع خبری مددکاری اجتماعی به چشم می خورد. این کمپین با هدف نگاهی پیشگیرانه و سلامت نگر به مسئله جدی تصادفات رانندگی و هم چنین ایجاد تفکر، جایگاه و اهمیت این موضوع برای مددکاران اجتماعی، ایجاد شد. ایده اصلی برگزاری کمپین متعلق به سه تن از دانشجویان کارشناسی مددکاری اجتماعی(مددکاری جامعه ای) به نا م های الهام رستمی، عطیه آرام و مهدیه کیهانی بود که زیرنظر سیدمحمدحسین جوادی سرپرستی می شدند. انجمن مددکاران اجتماعی و جناب موسوی چلک، با پذیرفتن این ایده و پیشنهادات خود سعی در هر چه بیشتر بارور کردن این تفکر در نزد مددکاران داشتند.

در همین خصوص، کارگاهی با موضوع «اولین دوره تربیت مربی پیشگیری از تصادفات رانندگی با رویکرد روانی اجتماعی» در 6و7 اردیبهشت ماه در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، با حضور تعدادی از مددکاران خوش ذوق و خوش اندیشه از تهران و برخی از استان ها برگزار شد. مدرس کارگاه خانم پریچهر شریفی، دارای مدرک دکترای روان شناسی ترافیک از دانشگاه لایپزیک آلمان و هم چنین فعال در این حوزه بودند. کارگاه به مدت 32 ساعت و حول محورهای مختلفی چون علت تخلف بر شمردن برخی از اعمال رانندگان مانند مست بودن، چگونگی برخوردهای پلیسی و هم چنین برخوردهای روانی ـ اجتماعی با رانندگان متخلف در آلمان و چگونگی برگزاری کلاس های روانی ـ اجتماعی برای رانندگان متخلف، توضیحات و آموزش هایی ارائه شد. در حاشیه این کارگاه، فرم نظرسنجی توسط دانشجویان تنظیم و در اختیار شرکت کنندگان قرار داده شد. موضوع اصلی این فرم، نظرخواهی از مددکاران در خصوص حوزه پیشگیری از تصادفات رانندگی بود و اینکه آن ها چه ایده هایی برای سه حوزه مددکاری فردی، گروهی و جامعه ای دارند. پاسخ های مددکاران اجتماعی به صورت طبقه بندی شده در ادامه این متن قرار دارد:
عنوان پژوهش های پیشنهادی توسط مددکاران اجتماعی، در خصوص پیشگیری از تصادفات رانندگی با رویکرد روانی اجتماعی:

- راهکارهای مشارکت مردم در اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی
- نقش تشکل های غیر دولتی NGO در همراه نمودن مردم جهت رفع معضلات اجتماعی
- نقش خانواده در اجتماعی شدن فرزندان
- بررسی میزان سرمایه اجتماعی و روش های افزایش دادن آن
- عوامل موثر بر ارتقاء فرهنگ ترافیکی با تأکید بر عوامل فیزیکی – انسانی – رفتاری
- بررسی رابطه فقر با تصادفات رانندگی
- شناخت ظرفیت های موجود در سازمان های امدادی حمایتی
- تهیه ی بانک اطلاعاتی از پژوهش های انجام شده در ایران و سایر کشورها
- مطالعات تطبیقی با پژوهش های انجام شده در سایر کشورها
- بررسی نقش متغییرهایی چون انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی، وفاق جمعی، سرمایه اجتماعی، سلامت اجتماعی و ... در کاهش تصادفات رانندگی
- بررسی رابطه عواملی چون طلاق، فرار از منزل، اعتیاد فرد یا والدین و ... بر تصادفات رانندگی
- میزان تعامل پلیس راهور با سطوح مختلف جامعه در امر فرهنگ سازی مباحث ترافیکی. اقدامات پیشنهادی در حوزه مددکاری فردی در خصوص پیشگیری از تصادفات رانندگی:

- آموزش به صورت رسمی مانند آموزش در مهد کودک ها و مدارس و آموزش های غیررسمی از طریق NGOها.
- برگزاری جلسات مشاوره فردی مددکاری اجتماعی با افرادی که قصد اخذ گواهینامه رانندگی دارند.
- ارائه خدمات مشاوره ای به رانندگان پرتخلف یا رانندگانی که تصادفات شدید داشته اند.
- آگاهی دادن به خانواده ها در خصوص نقش خود در آموزش فرهنگ ترافیکی به فرزندان.
- افزایش تعهد و مسئولیت پذیری افراد نسبت به قوانین راهنمایی و رانندگی
- غربالگری دانش آموزان (خصوصاً در دوره متوسطه) که دچار اختلال شخصیت کلاستر B (آنتی سوشال، هیستریانیک، نارسیستیک و مرزی ) هستند و آموزش به خانواده های این افراد.
- برگزاری جلسات فردی و بین فردی برای پلیس راهور و مجریان قانون با هدف کاهش تنش
- آگاه سازی و ظریفیت سازی عمومی از طریق رسانه های جمعی با کمک کلینیک های مددکاری اجتماعی.
- تشکیل تیم های کوچک در سطح محلات، مهدهای کودک و مراکز آموزشی توسط مددکاران تسهیل گر.
- شناسایی علل دقیق نابهنجاری های ترافیکی
- اطلاع از شناسنامه اجتماعی افراد در غالب بانک اطلاعاتی
- ساخت فیلم ها و انیمیشن ها گروه هایی که تشکیل آن ها در غالب مددکاری گروهی، پیشنهاد داده می شود:

- گروه های خودیار بهزیستی، گروه های امداد هلال احمر و ارایه آموزش های لازم به این افراد
- تشکیل گروه هایی برای مددکاران، روان شناسان و پلیس راهور و آموزش به این افراد
- تشکیل گروه های درمان برای افرادی که رفتارهای پرخطر رانندگی دارند (رانندگان متخلف).
- گروه همیاران ترویج رانندگی سالم در بین اجتماعاتی چون مدرسه، محله و ... .
- گروه هایی متشکل از بازماندگان و خانواده های آسیب دیده از تصادفات رانندگی
- مربیان آموزشگاه های رانندگی
- تشکیل گروه های جوانان و نوجوانان به عنوان اصلی ترین عوامل انسانی در ایجاد تصادفات رانندگی.
- تشکیل گروه هایی برای افراد دچار اختلالات روان شناسی یا سوء مصرف کنندگان مواد مخدر اقدامات پیشنهادی در قالب مددکاری جامعه ای در خصوص پیشگیری از تصادفات رانندگی:

- پایلوت کردن طرح های مختلف در بخشی از شهرها و یا کشور و اجرا در کل کشور در صورت موفقیت طرح
- کمک به نهادها و سازمان های سیاست گذار جهت تدوین قوانین لازم در خصوص موضوع پیشگیری از تصادفات رانندگی
- شناسایی نقاط آسیب خیز جاده ها از طریق مشارکت دادن رانندگان و تلاش در جهت رفع آن ها.
- برگزاری کارگاه ها، همایش ها، سمینارها و کمپین ها در خصوص اهمیت نقش عامل انسانی در تصادفات رانندگی و افزایش نقش مددکاری اجتماعی در حوزه پیشگیری از تصادفات رانندگی.
- بازنگری منابع درسی خصوصاً واحدهای کار مهد کودک و دروس مقطع ابتدایی.
- بررسی ظرفیت ها صدا و سیما و استفاده بهینه خصوصاً برنامه های کودک و نوجوان
- افزایش سیاست های تشویقی در قبال رانندگان بدون تخلف
- حضور در محلات و اجرای طرح های اجتماع محور با هدف فرهنگ سازی، آموزش راهنمایی و رانندگی
- تبلیغات گسترده
- ارائه گزارش از افرادی که دچار تصادفات رانندگی شده اند.
- آگاه سازی در خصوص تخلفات رانندگی و خطرات بعد از آن. گروه های هدف در مسیر پیشگیری از تصادفات رانندگی با رویکرد روانی اجتماعی

- کودکان و نوجوانان (مهد کودک ها، دانش آموزان)
- مربیان تعلیم رانندگی
- مدیران بخش های ذی ربط
- پلیس راهور
- شخصیت هایی که رفتارهای پرخطر دارند (رانندگان با تخلفات بالای رانندگی)
- افراد متقاضی دریافت گواهینامه
- خانواده های دارای کودکان در گروه های سنی پایین
- خودروسازان
- مددکاران اجتماعی و روان شناسان اجتماعی
اقدامات لازم در جهت افزایش نقش مددکاران در حوزه پیشگیری از تصادفات رانندگی
- آموزش به مددکاران
- ایجاد گرایش تحصیلی با عنوان مددکاری اجتماعی ترافیک
- تفاهم نامه هایی با پلیس راهور و سایر نهادهای ذی ربط جهت برگزاری دوره هایی برای کارشناسان و افراد متخلف.
- افزایش پژوهش ها با رویکرد اجتماعی در این حوزه
- افزایش فعالیت کلینیک های مددکاری اجتماعی در این حوزه
- حضور مددکاران در شورای سیاست گذاری صدا و سیما