نقش سرمایه اجتماعی و مدیریت اجتماعی در امنیت پایدار جامعه

بانك جهاني، سرمايه اجتماعي را پديده‌اي مي‌داند كه حاصل تاثير نهادهاي اجتماعي، روابط انساني و هنجارها بر روي كيفيت و كميت تعاملات اجتماعي است و تجارب اين سازمان نشان داده است كه اين پديده تاثير قابل توجهي بر اقتصاد و توسعه كشورهاي مختلف دارد.

سرمايه اجتماعي بر خلاف ساير سرمايه‌‌ها به صورت فيزيكي وجود ندارد بلكه حاصل تعاملات و  هنجارهاي گروهي و اجتماعي بوده و از طرف ديگر افزايش آن مي‌تواند موجب پايين آمدن جدي سطح هزينه هاي اداره جامعه و نيز هزينه هاي عملياتي سازمانها گردد(بانك جهاني، 1999).

امروزه در كنار سرمايه هاي انساني، مالي و اقتصادي از نوع ديگري سرمايه به نام سرمايه اجتماعي نام برده مي شود. برخلاف کشورهای توسعه یافته، سرمایه انسانی و بویژه سرمایه اجتماعی در کشورهای جهان سوم هنوز مورد توجه جدی قرار نگرفته است. این مفهوم در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران مبهم باقی مانده است.  اين مفهوم به پيوندها و ارتباطات ميان اعضاي يك شبكه به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد كه با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضاء مي شود. سرمايه اجتماعي كه صبغه‌اي جامعه‌شناسانه دارد، به عنوان يك اهرم توفيق آفرين مطرح و مورد اقبال فراوان نيز واقع شده است.

سرمايه اجتماعي، بستر مناسبي براي بهره وري سرمايه انساني و فيزيكي و راهي براي نيل به موفقيت قلمداد مي شود. مديران وكساني كه بتوانند سرمايه اجتماعي سازمان را کشف كنند، راه ارتقاء شغلي و سازماني خود را هموار مي سازند. از سوي ديگر، سرمايه اجتماعي به زنــــــدگي فرد، معني و مفهوم مي بخشد و زندگي را ساده تر و لذت بخش تر مي سازد.

امروزه سرمايه اجتماعي، نقشي شاید به مراتب مهمتر از سرمايه فيزيكي و انساني در سازمانها و جوامع ايفا مي كند در غياب سرمايه اجتماعي، اثربخشي ساير سرمايه ها کاهش مي‌یابد و بدون سرمايه اجتماعي، پيمودن راه‌هاي توسعه و تكامل فرهنگي و اقتصادي، ناهموار و دشوار مي‌شوند. بنابراین سرمايه اجتماعي مفهومي جديد، پيچيده و مهم در علوم اجتماعي است كه امروزه به عنوان يكي از مهمترين شاخص هاي رشد و توسعه در هر نظام مطرح است.

شرط لازم براي پيشرفت جامعه، توسعه همه جانبه، ايجاد روابط گرم، گسترش انسجام و همبستگي اجتماعي، بسط مشاركت اجتماعي و اعتماد متقابل (فرد- جامعه- دولت)، سرمايه اجتماعي است كه متاسفانه دركشورهاي جهان سوم كمتر به اين مقوله توجه مي شود. اين در حالي است كه افول بيش ازحد سرمايه اجتماعي در هرجامعه به طور حتم جامعه را با مشكلات سياسي، اجتماعي و فرهنگي روبرو مي سازد كه نهايت آن فروپاشي اجتماعي است.

نقش سرمایه اجتماعی و مدیریت اجتماعی در امنیت پایدار جامعه

سرمایه اجتماعی، زادة کنش و واکنش های افراد می باشد و محصول آشنا بودن و آشنا شدن انسانها با یکدیگر است و بر چشم داشت هایی استوار است که از آشنایی جان می گیرد و اکثر مواقع با گذر زمان می بالد و گسترده می شود. استعارة مکرر به کار رفته برای معرفی سرمایة اجتماعی، یعنی «آنچه می دانید مهم نیست، آنکه می شناسید مهم است» دقیقاً بر آشنایی و نتایج حاصل از آن دلالت دارد. در عین حال فرض بر آن است که آشنایی در اکثر مواقع فایده مند است و این فایده مندی نوعی منبع حاوی ارزش به شمار می رود که کاربرد مفهوم«سرمایه» در سرمایة اجتماعی را قابل دفاع می سازد.

از آن جا که کنش و واکنش های افراد در درون قالب هایی جمعی رخ می دهد که اجتماعاً بنا شده اند، مواردی چون خانواده، گروه، سازمان، نهاد و در کلی ترین شکل آن ساختار اجتماعی چنین قالب هایی نیز حاوی سرمایه اجتماعی می گردند. از سوی دیگر روابط یا کنش های متقابل اجتماعی تنها در قالب روابط دو انسان با هم که ساده ترین نوع کنش و واکنش است، خلاصه نمی شود و در آن محدوده باقی نمی ماند و در چشم به هم زدنی تکثیر می شود و مجموعه ای در هم تنیده و متکثر از کنش و واکنش ها یا روابط متقابل اجتماعی را پدید می آورد، از این روی پای شبکة اجتماعی نیز به میان می آید.

با توجه به اینکه هدف از روابط اجتماعی ارضاء نیازهاست، لذا با پیچیدگی روابط اجتماعی و اختلال در ارضاء نیازها و پیدایش مسائل و آسیب های اجتماعی، نیاز به سرمایه های اجتماعی و مؤلفه های آن و مدیریت اجتماعی در این خصوص جهت ارضاء نیازها و پیشگیری و درمان مسائل و آسیب های اجتماعی و .....در جامعه بیش از بیش احساس  می شود.